In zijn audiobook ‘Ethics: A History of Moral Thought’, geeft Peter Kreeft, professor Filosofie aan het Boston College (USA) een prachtig overzicht van dit omvangrijke onderwerp. Hij deelt de filosofie op in vier onderdelen
- Metafysica of de ‘zijnsleer’: wat is het wezen van het bestaan en van d bestaande dingen.
- Filosofische antropologie: wat is de mens? Hoe kunnen wij onzeelf definiëren en begrijpen;
- Epistemologie of de kenleer: wat kunnen wij weten en hoe?
- Ethiek: wat moeten wij doen en wat moeten wij laten om gelukkig te worden, individueel en als menselijke samenleving.
Hier gaat het dus om de ethiek (of moraal: in dit kader beschouwen deze twee termen als onderling uitwisselbaar): het gaat om ons gedrag, gericht – hopelijk – op het goede. Daarvoor is het nodig om te definiëren wat we onder ‘goed’ en ‘kwaad’ verstaan, en onderkennen dat de mens tussen die twee kan onderscheiden, wat weer afhangt van wie we zijn, als mens (antropologie) en wat we kunnen weten (epistemologie). Sowieso zullen we daarvoor moeten n’zijn’, ‘bestaan’ (metafysica).
De benadering is historisch, een tijdlijn maar meer dan een droge opsomming: ook filosofisch: er moet nagedacht worden, niet alleen in termen van pure rationaliteit (dat ook) maar meer dan dat, in termen van wijsheid. Want filosofie is ‘liefde voor de wijsheid’. We vervolgen ‘de grote conversatie’ over deze vragen, doorheen de geschiednis, de tijd. Het gaat om de grote vragen die we ons allemaal welk eens stellen, niet om kleine vragen.
Oude wijsheid
- Grieken en Romeinen
- Joden en Christenen
- De Middeleeuwse synthese
- Wat aan de moderne cultuur vooraf ging
Socrates:
- ethiek en rede
- deugden
Plato
- ethiek en religie (Plato’s Euthyphro)
- ethiek en gelukkig zijn (Plato’s Republiek)
Aristoteles
Thomas van Aquino
Niccolò Machiavelli:
- succes,
- ‘én’ of ‘of’
Hobbs, Loch, Rousseau
- Is de mens navn nature goed of slecht?
- Thomas Hobbs: zelfbescherming, natuurlijke rechten
- John Lock: bezit, eigendom: het grootste goed
- Rousseau:
Descartes, Hume, Steward Mill
- Ethiek als wetenschap
- Descartes: rationalisme
- David Hume: empirisme
- John Steward Mill: utilitarisme
Emmanuel Kant
- Goed zijn en eerlijk
Jean-Paul Sartre
- Ethiek en atheïsme
Oosterse ethiek
- filosofie is geen aparte wetenschap (zoals bij ons: Socrates),
- filosofie blijft gelinkt aan religie
Uiteindelijke vragen
- Wien kan zeggen wie er gelijk heeft
13. Oosterse ethiek
- filosofie is geen aparte wetenschap (zoals bij ons: Socrates),
- blijft gelinkt aan religie
Bron: https://www.learnoutloud.com/Catalog/Philosophy/Ethics/Ethics-A-History-of-Moral-Thought/3502
